چکیده
بخش زیادی از اراضی کشاورزی کشور در مناطق کم آب واقع شده است و بنابراین استفاده از روشهای نوین آبیاری که مصرف آب کمتر و راندمان تولید بالاتری دارند، رویکردی ضروری بنظر میرسد. آبیاری قطرهای یکی از روشهای نوین آبیاری گیاهان است که مزایای متعددی از جمله افزایش راندمان مصرف آب، کنترل علفهای هرز و کاهش فرسایش خاک برای آن ذکر شده است. در آبیاری قطرهای، قطرهچکانها مسئول توزیع آب در ناحیه ریشه هستند و بروز هرگونه مشکل در عملکرد آنها، منجر به اختلال در تأمین آب مورد نیاز گیاه خواهد شد. یکی از مهمترین مشکلات قطرهچکانها، کاهش دبی بر اثر گرفتگی میباشد. جهت رفع این مشکل بایستی ابتدا آب آبیاری تجزیه شده و علت گرفتگی مشخص شود. از شایعترین علل گرفتگی میتوان به گرفتگی فیزیکی (تجمع شن، لای و مواد آلی) گرفتگی شیمیایی (رسوب ترکیبات شیمیایی) و گرفتگی زیستی (تشکیل تودههای زیستی) اشاره نمود. برای پیشگیری از گرفتگی فیزیکی میتوان از حوضچه آرامش، جداکننده دورانی شن، و فیلترهای شنی و توری استفاده کرد. راهکار مناسب برای پیشگیری گرفتگی شیمیایی نیز تزریق اسیدهای رقیق و هوادهی آب میباشد. در مورد گرفتگی زیستی نیز بهترین راه، کاربرد ترکیبات کلردار و هوادهی آب است، هرچند فیلترهای دیسکی نیز تأثیر زیادی بر خروج مواد زیستی از آب و پیشگیری از گرفتگی دارند. گاهی گرفتگی مجاری ناشی از چند عامل مختلف میباشد که لازم است ترکیبی از روشهای مذکور مورد استفاده قرار گیرد. همچنین توصیه میشود به منظور افزایش عمر مؤثر سامانه آبیاری، آبشویی و تمیز کردن دورهای مجاری و قطرهچکانها حتماً انجام شود.