بررسی تاثیر کم آبیاری بر عملکرد گوجه‌فرنگی در منطقه جیرفت

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان.بخش آب و خاک

2 موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع تهران

3 استادیار، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران.

چکیده

از آن‌جا که کشور ایران نزولات جوّی کم و منابع آب محدودی دارد، استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی کاملاً ضروری است و باید از کم‌ترین میزان آب، بیش‌ترین بهره‌وری لازم صورت پذیرد. بنابراین کم آبیاری ( مصرف آگاهانه کم‌تر آب به‌منظور استفاده مناسب‌تر از هر واحد حجم آب آبیاری، برای به دست آوردن عملکرد بهینه از محصولات کشاورزی) می‌تواند یکی از راهکارهای استفادۀ بهینه از آب و افزایش کارآیی مصرف آب در بخش کشاورزی باشد .به منظور بررسی اثر کم آبیاری بر عملکرد گوجه فرنگی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شهرستان جیرفت اجرا شد. در تحقیق حاضر پنج تیمار شامل آبیاری کامل، آبیاری دو طرف ردیف کاشت (کم آبیاری معمولی تنظیم شده 50درصد)، بر اساس 50 درصد نیاز آبی گیاه، آبیاری دو طرف ردیف کاشت (کم آبیاری معمولی تنظیم شده75 درصد) بر اساس 75 درصد نیاز آبی گیاه، آبیاری تناوبی طرفین ردیف کاشت (کم آبیاری ناقص ریشه) بر اساس 50 درصد نیاز آبی گیاه، آبیاری تناوبی طرفین ردیف کاشت (کم آبیاری ناقص ریشه) بر اساس 75 درصد نیاز آبی گیاه مقایسه شد. نتایج تحقیق نشان داد اعمال کم آبیاری به طور کلی سبب 16 تا 34 درصد صرفه‌جویی در میزان آب مصرفی شد. بیش‌ترین عملکرد محصول (65/202تن در هکتار) در تیمار آبیاری کامل به‌دست آمد. هم‌چنین، بیش‌ترین کارآیی مصرف آب با میانگین 6/45 کیلوگرم بر مترمکعب آب، مربوط به سطح 75 درصد اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه بود. هم‌چنین، عملکرد سطح 75 درصد اعماال شده در کم آبیاری تنظیم شده به رغم مصرف آب یکسان با کم آبیاری ناقص ریشه در همان سطح، 1/16درصد کاهش یافت. بنابراین، سطح 75 درصد اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه ضمن ممانعت از کاهش معنادار عملکرد و صرفه جویی 25 درصدی آب، افزایش 14درصدی کارآیی مصرف آب را به همراه داشت که می‌تواند روشی مطمئن برای کنترل مصرف آب و افزایش بازده آبیاری در کشت گوجه فرنگی باشد. بنابراین توصیه می‌شود در هر نوبت آبیاری، به صورت تناوبی، فقط یک طرف ردیف کشت شده آبیاری شود که ضمن صرفه جویی در مصرف آب عملکرد مطلوبی دارد و راهکار مناسب برای مقابله با بحران آب، برای حرکت به سمت یک نظام کشاورزی پایدار می‌باشد.

چکیده تصویری

بررسی تاثیر کم آبیاری بر عملکرد گوجه‌فرنگی در منطقه جیرفت

کلیدواژه‌ها

موضوعات