بند زیرزمینی و تاثیر آن بر پوشش طبیعی و کشاورزی (مطالعه موردی:بند زیر زمینی یان چشمه در استان چهارمحال و بختیاری)

بندهای زیرزمینی در کشور ایران، یکی از مناطق نیمه خشک جهان قابل کاربرد می‌باشند. فواید اصلی ذخیره آب در این بندها میزان بسیار کم تبخیر، کاهش خطر آلودگی، عدم وجود مشکل زیر آب رفتن زمین های زیاد، پایداری سازه ای بسیار بالا، عدم وجود تهدید برای ساکنین و ابنیه پایین‌دست بند، هزینه پایین ساخت و استفاده از منابع آب قابل تجدید (استفاده از آب‌های زیرزمینی کم‌عمق) می‌باشد. اولین بند زیرزمینی استان چهارمحال و بختیاری در سال 1394 در خروجی حوزه آبخیز یانچشمه احداث گردید. این پروژه با هدف بررسی اثر بند زیرزمینی برپوشش طبیعی، زراعت وباغات درمنطقه یانچشمه پس از احداث بند زیرزمینی انجام شد. این پروژه در دو مرحله شامل 1-بررسی وضعیت و تغییرات پوشش گیاهی طبیعی در اراضی بالادست و پایین دست بند زیر زمینی با استفاده از نمونه گیری پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک 2-بررسی وضعیت زراعت، باغات قبل و بعد از اجرای بند زیرزمینی با استفاده پرسش از بهره برداران منطقه طبق پرسشنامه تنظیمی و بازدید میدانی انجام گرفت. نتایج نشان داد که وضعیت و ترکیب پوشش گیاهان مرتعی پس از احداث بند دچار تغییر شده اند. همچنین سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی حدود 3/48 درصد افزایش یافته است و سطح آیش حدود 4/85 درصد کاهش داشته است. همچنین دبی منبع آب در سال 1401 با افزایش چشمگیر بیش از سه برابری نسبت به قبل از احداث بند زیرزمینی به حدود 20 لیتر در ثانیه رسیده است.