معرفی گندم دوروم ماهان (متحمل به تنش خشکی آخر فصل) جهت کاشت در مناطق گرم و کم آب شهرستان ارزوئیه

کاشت گندم دوروم در دشت ارزوئیه استان کرمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ارقام رایج در منطقه ارقام قدیمی یاواروس و شبرنگ هستند. بنابراین ضروری است ارقام و لاین‌های امیدبخش جدید مقاوم به خشکی با پتانسیل عملکرد مطلوب به کشاورزان معرفی گردند. لذا تحقیق حاضر به‌منظور بررسی عملکرد لاین‌های امیدبخش گندم دوروم DW- 96- 16 و DW- 96- 19 با ارقام شاهد شبرنگ و یاواروس، در دو مزرعه و در شرایط زارعین شهرستان ارزوییه (منطقه گرم استان کرمان) در سال زراعی 1399-1400 انجام پذیرفت. تیمارها هرکدام در کرت‌‌هایی به مساحت 3000 مترمربع در مزارع زارعین کشت شدند. یادداشت‌برداری‌های لازم شامل ارتفاع بوته و تاریخ رسیدن فیزیولوژیک در مرحله مناسب صورت پذیرفت. مقایسه میانگین عملکرد ارقام در دو مزرعه نشان داد دو لاین DW- 96- 16 و DW- 96- 19 نسبت به شاهد یاواروس زودرس‌تر می‌باشند. هم‌چنین این لاین‌ها به ترتیب با متوسط عملکرد 7071 و 5/7082 کیلوگرم در هکتار از برتری نسبی نسبت به رقم شبرنگ با عملکرد 7016 کیلوگرم در هکتار برخوردار بوده‌اند. از طرفی برتری زیادی نسبت به رقم یاواروس با متوسط عملکرد 6558 کیلوگرم در هکتار نیز داشتند. درنهایت به‌دلیل پایداری عملکردی که لاین DW- 96- 19 در مناطق مختلف کشور داشت به نام رقم ماهان نام‌گذاری و معرفی گردید. رقم جدید دوروم ماهان دارای پتانسیل عملکرد بالا در شرایط تنش خشکی آخر فصل، کارآیی مصرف آب بیش‌تر، زودرسی و مقاومت قابل‌قبول به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای است. در مجموع این رقم برتر از ارقام مرسوم منطقه بوده و توصیه می‌گردد در شهرستان ارزوییه استان کرمان (خصوصاً پهنه‌هایی که با کمبود آب مواجه می‌باشند) جایگزین ارقام رایج گردد. بنابراین با توجه به نتایج تحقیق حاضر و مطالعات در استان‌های دیگر و پایداری عملکرد، پیشنهاد می‌گردد رقم دوروم ماهان در برنامه تولید بذر مادری در استان قرار گیرد. جایگزینی رقم ماهان با ارقام مرسوم باعث افزایش درآمد کشاورزان شده و در شرایط سخت اقتصادی فعلی آثار اجتماعی مثبتی به همراه خواهد داشت.