ارزیابی لاین‌های امیدبخش جو تحت شرایط آبیاری معمولی و قطع آبیاری انتهای فصل در مزارع کشاورزان خراسان رضوی

جو (Hordeum vulgare) چهارمین غله مهم دنیا بعد از گندم، ذرت و برنج بوده و بعد از گندم دومین محصول زراعی مهم ایران از نظر تولید و مصرف است. اگر چه نسبت به سایر غلات به تنش خشکی و شوری متحمل‌تر می‌باشد، اما در مراحل رشد و نمو خود به‌خصوص در مرحله تشکیل دانه نسبت به کمبود آب و شوری حساس است و تنش خشکی و شوری در این مراحل منجر به کاهش عملکرد آن می‌شود. به‌منظور انتخاب ژنوتیپ‌های با عملکرد دانه بالاتر نسبت به ارقام شاهد، چهار لاین امیدبخش جو (لاین‌های MBD96-10، MBD96-12، MB96-15 و MB96-19) با دو رقم گوهران و یوسف در دو مزرعه کشاورزان رشتخوار (شرایط نرمال) و گناباد (شرایط قطع آبیاری در زمان 50% گل‌دهی) به‌صورت مشاهده‌ای در سطحی معادل2000 مترمربع برای هر لاین و رقم در هر منطقه مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه در لاین‌های امیدبخش و ارقام شاهد اندازه‌گیری شده و مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر دو منطقه رشتخوار و گناباد، از نظر هر سه صفت تفاوت معنی‌داری بین لاین‌ها و ارقام شاهد وجود داشت. لاین MBD96-10 در منطقه رشتخوار (آبیاری نرمال) نسبت به رقم گوهران 90 کیلوگرم در هکتار (حدود 5/2 درصد) و نسبت به رقم یوسف 250 کیلوگرم در هکتار (حدود 7/6 درصد) افزایش عملکرد داشت. هم‌چنین این لاین در منطقه گناباد (شرایط قطع آبیاری انتهای فصل) نسبت به رقم گوهران 130 کیلوگرم در هکتار (حدود 3/4 درصد) و نسبت به رقم یوسف 364 کیلوگرم در هکتار (حدود 5/11 درصد) افزایش عملکرد داشت. لاین MBD96-10 علاوه بر برتری عملکرد دانه، واجد برخی صفات مطلوب چون تحمل به خشکی انتهای فصل، مقاومت به بیماری‌ها، خوابیدگی و ریزش دانه می‌باشد که می‌تواند پس از معرفی به‌عنوان رقم جدید جو برای کشت در مناطق معتدل و معتدل گرم رشتخوار و گناباد و مناطقی با شرایط آب و هوایی مشابه توصیه شود.