افزایش بهره‌وری آب گندم با استفاده از آبیاری یک‌درمیان شیارها

در مناطق مشابه استان گلستان برای گیاهان زمستانه که بارش بخش عمده‌ای از آب مورد نیاز گیاهان را تامین می‌کند، استفاده از آبیاری یک‌درمیان شیارها، می‌تواند موجب ارتقاء بهره‌وری آب گردد. بررسی حاضر به مدت دو سال زراعی گندم (94 تا 96) در قالب یک طرح تحقیقی-ترویجی با هدف مقایسه عملکرد و بهره‌وری آب (فیزیکی و اقتصادی) تحت سه نوع مدیریت شامل آبیاری تمام شیارها (T1)، آبیاری یک‌درمیان شیارها بصورت متناوب (T2) و دیم (T3) در شمال استان گلستان انجام شد. نتایج نشان داده است که آب ورودی در تیمارهای T2 و T3 نسبت به T1 به ترتیب 900 و 1850 متر مکعب در هکتار و عملکرد 560 و 1000 کیلوگرم در هکتار کاهش یافته است. متوسط بهره‌وری فیزیکی آب کاربردی در تیمارهای T1، T2 و T3 به ترتیب برابر با 26/1 ، 45/1 و 84/1 کیلوگرم به ازای هر متر مکعب آب به دست آمد. متوسط بهره‌وری اقتصادی آب (بر اساس قیمت گندم در سال مطالعه) در تیمارهای T1، T2 و T3 به ترتیب برابر با 9400، 10400 و 15000 ریال در هر مترمکعب به دست آمد. در نتیجه در این شرایط استان گلستان (وجود بارش بیش از 200 میلی-متر در فصل رشد)، توصیه به کاربرد کم یا عدم آبیاری مزارع گندم است. البته در سال‌های خیلی خشک بطوریکه آبیاری اثربخشی لازم را در تولید و در نتیجه در بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی داشته باشد، عدم آبیاری توصیه نمی‌گردد. ولی استفاده از گزینه آبیاری یک‌درمیان شیارها با ضریب اطمینان بالایی برای شرایط کم‌آب ایران قابلیت کاربرد را دارد.