انتخاب نوع آبیاری ثقلی قطره‌ای (آب‌چکانی یا شیری) با استفاده از نظرات کارشناسان فنی و اقتصادی در باغ‌های میوه

در این پژوهش به‌منظور بررسی معیارهای مختلف در انتخاب نوع آبیاری ثقلی قطره‌ای (آب‌چکانی یا شیری) در یک باغ نمونه واقع در استان آذربایجان غربی (روستای رهال شهرستان خوی) از تحلیل سلسله مراتبی یا AHP استفاده شد. معیارهای مورد مطالعه عبارت از آب در دسترس، آب مورد نیاز، هزینه اجرا، هزینه تعمیر و نگهداری، عمر مفید، مدت زمان آبیاری، اندازه باغ و گرفتگی لوله‌ها بودند. نتایج نشان داد از نظر کارشناس فنی آب مورد نیاز، مدت زمان آبیاری و آب در دسترس سه معیار پر اهمیت در انتخاب نوع آبیاری ثقلی قطره‌ای می‌باشند. این در حالی است که از نظر کارشناس اقتصادی توجه به معیارهای گرفتگی لوله‌ها، مدت زمان آبیاری و آب مورد نیاز از اهمیت بیش‌تری برخوردار می‌باشند. در طرف مقابل عمر مفید، هزینه تعمیر و نگهداری و اندازه باغ از نظر فنی و هزینه تعمیر و نگهداری، اندازه باغ و آب در دسترس از نظر اقتصادی از اهمیت کم‌تری در انتخاب نوع آبیاری قطره‌ای برخوردار می‌باشند. از نظر ترجیح گزینه‌ها در هریک از معیارها مشاهده می‌شود که از نظر فنی میان آبیاری ثقلی قطره‌ای آب‌چکانی با آبیاری ثقلی قطره‌ای شیری از نظر آب در دسترس، آب مورد نیاز و اندازه باغ تفاوتی وجود نداشته؛ ولی در بقیه موارد به‌جز هزینه اجرا، ترجیح با آبیاری ثقلی قطره‌ای شیری می‌باشد. از نظر کارشناس اقتصادی نیز به‌جز هزینه اجزا، آبیاری ثقلی قطره‌ای شیری نسبت به آبیاری ثقلی قطره‌ای آب‌چکانی ارجحیت دارد. در همه سناریوهای مورد مطالعه از نظر فنی و اقتصادی ضریب اهمیت آبیاری ثقلی قطره‌ای شیری نسبت به آبیاری ثقلی قطره‌ای آب‌چکانی بیش‌تر بوده و استفاده از سیستم آبیاری ثقلی فطره‌ای شیری در باغ‌های میوه پیشنهاد می‌شود؛ بنابراین آشنا ساختن بهره‌برداران با معایب و مزایای سیستم‌های مختلف آبیاری به‌ویژه در مناطقی که تجربه استقرار سیستم‌های آبیاری در آن‌ها کم‌تر می‌باشد، می‌تواند علاوه بر کاهش اتلاف سرمایه، افزایش بهره‌وری کشاورزی را نیز با افزایش محصول و کاهش مصرف آب به­همراه داشته باشد.