راهکارهای افزایش تولید در مناطق عمده کشت گندم در خراسان رضوی

چکیده
به منظور بررسی علل تفاوت عملکرد محصول در مزارع مختلف گندم استان خراسان رضوی و دست‌یابی به راهکارهای علمی و عملی افزایش عملکرد، تعداد 50 مزرعه گندم انتخاب شد و خاک سطحی، مدیریت­های مختلف از جمله مدیریت کودی و آبیاری آن‌ها مورد مطالعه قرار گرفت. این مزارع به دو گروه با عملکرد زیاد و کم دسته­بندی و با استفاده از شاخص­ ارزش عناصر غذایی با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج بررسی نشان داد که علیرغم تشابه بسیاری از فاکتورها، بافت خاک و نحوه مدیریت و مصرف آب و کود در آن‌ها بسیار متفاوت بود. در حالی‌که مزارع با عملکرد کم به دلیل داشتن بافت خاک سبک تر نیاز به مقدار و دفعات آبیاری بیش‌تری نسبت به مزارع با عملکرد زیاد داشتند اما عملا دفعات آبیاری در این مزارع کم‌تر بود. در نیمی از این مزارع، تنها پنج نوبت آبیاری انجام شده بود، در حالی‌که نیمی از مزارع با عملکرد زیاد، شش نوبت و در نیمی دیگر هفت نوبت آبیاری صورت گرفته بود. علاوه بر آن اقدامات مدیریتی هم‌چون مصرف بذرمال، کودهای پایه، کودهای فسفر بالا و پتاسیم بالا، محلول‌پاشی اسیدهای آمینه، عصاره جلبک دریایی و کودهای ریزمغذی، در تقریباً 90 درصد از مزارع با عملکرد زیاد انجام شده بود. در حالی‌که در مزارع با عملکرد کم این مدیریت تنها در 46 درصد از مزارع اعمال شده بود. بر این اساس، بخشی از تفاوت عملکرد دانه در مزارع با عملکرد کم نسبت به مزارع با عملکرد زیاد را می­توان به مدیریت ضعیف تخصیص منابع آب و تغذیه نامناسب و نامتعادل در مزارع با عملکرد کم نسبت داد.