اثربقایای کلزا بر ذخیره رطوبت خاک و عملکرد دانه ذرت

چکیده
مدیریت بقایای گیاهان زراعی یکی از عوامل مهم در تولید پایدار نظام کشاورزی محسوب می­گردد، به ‌طوری که استفاده از بقایای گیاهی در زراعت به­عنوان کود آلی، نقش مهمی در بهبود خصوصیات خاک و نیز عرضه آب و مواد غذایی به گیاه و افزایش عملکرد محصول دارد. به دلیل اثرات مفید بقایای گیاهی بر ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک، مدیریت بقایای گیاهی در دهه­های اخیر مورد تحقیق پژوهشگران زیادی قرارگرفته است. طی آزمایشی سه ساله در منطقه ارزوئیه کرمان، اثر دو روش خاک‌ورزی (مرسوم و حداقل) و سه روش مدیریت بقایای کلزا (سوزاندن، جمع‌آوری و نگهداری بقایا در خاک) بر حفظ رطوبت خاک و عملکرد ذرت مورد بررسی قرار گرفت. عملکرد دانه ذرت در تیمار نگهداری بقایا (8667 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با عملکرد تیمارهای جمع‌آوری (7989 کیلوگرم در هکتار) و سوزاندن پسماندها (7970 کیلوگرم در هکتار) بیش‌تر بود. رطوبت خاک نیز در تیمار نگهداری پسماندها در مقایسه با تیمارهای سوزاندن و جمع‌آوری بقایا در هر دو شرایط خاک‌ورزی، بیش‌تر بود. در مقایسه بین دو روش خاک‌ورزی نیز تیمار حداقل خاک‌ورزی نسبت به مرسوم از ذخیره رطوبت بیش‌تری در خاک برخوردار بود. در پایان سال سوم در تیمار حفظ بقایا و در شرایط خاک‌ورزی حداقل، بیش‌ترین درصد ماده آلی خاک مشاهده شد. بر اساس نتایج این تحقیق حفظ بقایای کلزا به همراه کاربرد مقداری کود نیتروژنی جهت کاهش نسبت کربن به نیتروژن در بقایای گیاهی موجود در خاک، توأم با خاک ورزی حداقل به دلیل کاهش اثر تنش خشکی، افزایش ماده آلی خاک و پایداری تولید، توصیه می‌گردد.