تهیه و توسعه اطلس سیل گامی در جهت کاهش خسارات سیل در حوضه های آبخیز

نوع مقاله : علمی ترویجی

چکیده

سالانه خسارات و تلفات زیادی بر اثر سیل در مناطق مختلف کشور به مناطق مسکونی و صنعتی، واحدهای تولیدی، اراضی کشاورزی، مرتعی و جنگلی و حوضه‌های آبخیز پائین دست وارد می‌شود. به‌علاوه، در دهه‌های اخیر با افزایش جمعیت و استفاده بیش از حد منابع طبیعی، تخریب پوشش گیاهی و تغییر کاربری اراضی، وقوع سیل‌های مخرب افزایش یافته است. برای کاهش خطرات و خسارات سیل، ابعاد سیل و عوامل خطر آن مورد نیاز می‌باشد. بنابراین "تهیه و توسعه اطلس و آماده‌سازی داده‌های زمانی و مکانی سیل در حوضه‌های آبخیز کشور" با هدف تلفیق و ترکیب اطلاعات مختلف در جهت کاهش خطرات سیل و ایمن‌تر شدن حوضه‌های آبخیز تعریف شد. بدین منظور عوامل مؤثر در ایجاد خطر و خسارت سیل، شدت سیل‌خیزی و محدوده‌های سیل‌گیر به عنوان بخشی از سیمای موجود حوضه‌های آبخیز تعیین گردید. شدت سیل‌خیزی، فراوانی وقوع سیل، خسارات، تلفات جانی و پهنه‌های سیل‌گیر، مراکز مسکونی و جمعیت در معرض سیل به همراه حجم آوردهای سیلابی سالانه از جمله اطلاعات مهمی هستند که در تدوین اطلس سیل استفاده شدند. نتایج نشان داد که در کل حوضه‌های استان آذربایجان‌غربی بیش‌ترین سطح (3/79 درصد مساحت) به کاربری مرتع و زراعت اختصاص دارد. بنابراین شیب و کاربری اراضی مهم‌ترین پارامترهای تأثیرگذار بر شدت سیل‌خیزی هستند. در پهنه‌های سیل‌گیر استان، پهنه‌های با خطر سیل شدید 25/107 کیلومترمربع می‌باشد. حوضه شرق زنگمار (115) بیش‌ترین سطح خطر متوسط تا شدید با مساحت 2/90 کیلومترمربع - 09/19 درصد پهنه‌های سیل‌گیر- استان بوده و از نظر عملیات کنترل سیل و یا آبخیزداری در استان در اولویت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها